Bart Lodewyckx – Unizo

Luister hier naar de podcast met Bart Lodewyckx

Er is altijd Coco Chanel nog…

Het zijn moeilijke uitdagingen voor de werkgeversorganisaties om de belangen van de ondernemers te blijven verdediging in deze heel bijzondere periode. Toch maakt Bart Lodewyckx, gedelegeerd bestuurder van Unizo Limburg, graag de tijd voor een babbel.

Helemaal Corona-proof stapt hij zijn kantoor binnen en telkens opnieuw valt het me op dat buiten zijn gedreven- en welbespraaktheid, hij er een onberispelijke kledingstijl op na houdt. En dát heeft zo zijn redenen.

Toch liever niet de advocatuur

Bart is gelukkig getrouwd en heeft 2 dochters van 16 en 18. Hij werkt nog steeds met heel veel goesting voor Unizo, intussen al 9 jaar. Bij wijze van eliminatie studeerde hij rechten. Een diploma dat letterlijk in de versnipperaar (omschreven als de “vuilbak achter de faculteit”) belandde. Met nog een bijkomend jaar Vlerick MBA Marketing op zak startte hij bij Noël Slangen. De reclamewereld met sterke raakvlakken naar de politiek.
Van daaruit leidde de weg naar Concentra, nu een onderdeel van het Mediahuis, waar hij startte met de huis aan huis bladen. Met de promotie naar marketing manager en vervolgens bladmanager van het Belang van Limburg stond Bart mee aan de lancering van de nieuwssites HBL en GVA. Hij richtte later nog Hebbes.be op en was uitgever van boeken en magazines.

Op zeker ogenblik leefde bij hem het gevoel dat hij op het vlak van media zowat alle watertjes doorzwommen had. Voor Bart was de tijd rijp om naar een nieuwe uitdaging te grijpen als directeur van Unizo. Twee jaar later was dat als gedelegeerd bestuurder voor Limburg.

In de beginperiode was het wel even wennen: “Ik kwam uit een zeer ondernemende omgeving en vond dat deze organisaties net dat stukje miste. We werkten wel voor ondernemers, maar we schurkten in het begin te vaak aan tegen een beleid waarbij de ondernemers onvoldoende centraal stonden.” Voor Bart een noodzaak om een stevig veranderingstraject aan te pakken. Hij wou vertrekken vanuit de behoefte van de ondernemer en daarrond de organisatie uitbouwen. “De eerste dingen die ik heb gedaan was bijna dagelijks onze leden bezoeken om naar hun noden te luisteren.” En met diezelfde missie stuurde hij zijn team van medewerkers op pad.

Het Limburg gevoel

Ondertussen zijn we een aantal jaren verder en werd de Limburgse aanpak binnen de andere provincies overgenomen. Voor Bart is het duidelijk dat Limburg binnen de grotere UNIZO-structuur als pionier een stapje voor heeft. Unizo Limburg werkte al decennialang provinciaal, daar waar de rest van Vlaanderen in kleine afdelingen werkten. Sinds 2014 wordt nu ook de rest van Vlaanderen provinciaal georganiseerd. “Die eigen koers merk je ook bij de andere werkgeversorganisaties binnen onze provincie. Limburgers zijn zowat een buitenbeentje, maar dat zorgt er ook voor dat we onze lat heel hoog leggen. Er is best wel wat competitie tussen de werkgeversorganisaties, maar net dat houdt ons scherp.”

Nog te vaak wordt Unizo enkel geassocieerd met middenstand en handel. “Dat is eigenlijk al lang niet meer het geval,” gaat Bart verder. “20 tot 25% van onze leden zit nog in de belangrijke retail sector waar we ooit uit ontstonden. Maar de portfolio is vandaag breder. We hebben ongeveer 25% KMO’s, en daarnaast ook heel veel vrije beroepers en freelancers. Wanneer je het profiel van onze leden bekijkt, is dat het perfecte profiel van ondernemend Vlaanderen. 95% van het ondernemerschap zit bij zelfstandigen en kleine tot middelgrote ondernemingen, en er zijn maar 5% grote bedrijven. En dat zie je helemaal weerspiegeld in ons ledenprofiel.”

Het meest boeiende aan de job

Voor Bart blijft het meest boeiende aan de job het dagdagelijks contact met ondernemers. “Ondernemers geven je energie. Maar het maakt deze periode tijdens de Corona crisis ook extra zwaar omdat je ziet dat heel wat ondernemers, waaronder vaak ook vrienden, echt aan het afzien zijn. Niet elke ondernemer kreunt onder deze crisis, maar er is wel een aanzienlijke groep die het water aan de lippen heeft staan. En die verhalen blijven aan je ribben plakken.”

In de eerste maanden na de lockdown was het wegvallen van de vaak avondlijke sociale buitenhuis verplichtingen een verademing. “Mijn avondmalen bestonden vaak uit scampi’s en bloemkool met cocktailsaus,” lacht Bart. “Maar nu begin ik dat toch opnieuw te missen. Het is niet dat ik het sociaal contact mis, want dat is er nog steeds, maar via het scherm is het iets totaal anders omdat je vaak de non-verbale communicatie mist. Vandaag de dag vinden gelukkig opnieuw heel wat vergaderingen fysiek plaats, uiteraard volledig Coronaproof, omdat gewoonweg niet alles via Zoom of Teams kan geregeld worden.”

De grootste uitdaging

Ondernemers dienen hun focus te leggen op het “futureproof” worden van hun bedrijven. Mede door Corona hebben we gemerkt dat de wereld aan een sneltempo verandert. En dat betekent dat er grote uitdagingen op ons af komen. “Ik heb al en paar keer een lans gebroken voor duurzaam ondernemen en rekening houden met ecologie, natuur. Vroeger waren dat linkse thema’s, geiten wollen sok onderwerpen, maar die tegenstellingen liggen al lang achter ons. Die verandering in mindset vind ik wel een stevige uitdaging.”
Hij deinst er dan ook niet voor terug om bedrijven een spiegel voor te zetten of daar waar nodig, tegen de haren in te strijken. Net dat aspect leiderschap maakt de job extra uitdagend.

Zelf Covid gehad

We weten ondertussen dat Corona niet alleen weggelegd is voor de ouderen onder ons. Ook Bart onderging een besmetting heel in het begin van de uitbraak. “Het was het moment dat we hier in volle crisis modus zaten. De eerste twee maanden kwamen er 50.000 telefoons binnen en werkten we dag en nacht. In 24 uur werkte ons team volledig van thuis uit want we hadden die cultuur al enkele jaren eerder geïntroduceerd. Ik ben mijn team nog altijd enorm dankbaar voor hun performante aanpak en inzet.”

Bart besefte op dat ogenblik niet dat hij corona had. De vermoeidheid en kortademigheid sloeg hard toe, maar hij wijdde dat aan de rollercoaster waar ze op dat ogenblik doorheen moesten. We werkten wekenlang 7 op 7. Het is pas nadat 3 maanden later een test werd afgenomen en er vastgesteld werd dat hij bulkte van de antistoffen dat hij besefte dat ook hij er niet aan ontsnapt was. Zonder dramatisch te doen, vertelt Bart dat het toch een aantal weken duurde voor hij zich weer helemaal ‘de oude’ voelde.

Er is zeker het besef dat de ziekte niet voor iedereen op dezelfde wijze passeert. Zijn echtgenote en kinderen werden ook ziek, maar wisten het nauwelijks. Bart weet dat niet iedereen er zo makkelijk vanaf kwam, maar wil toch graag de nuance maken. “Het brengt ons bij de discussie of alles in verhouding is. We gaan pas achteraf nuchter kunnen analyseren wat de juiste strategie is. Maar dat we in een aantal zaken te ver gaan, zoals het recht op ondernemerschap inperken, daar hebben wij het als organisatie erg moeilijk mee.” Bart begrijpt dat er in de piekmomenten moet worden ingegrepen, maar voelt aan de andere kant dat heel wat ondernemers zwaar worden gehypothekeerd. Hij is zich zeker bewust van de dunne lijn die er is tussen het overbelasten van onze ziekenzorg en de teloorgang van het ondernemerslandschap, zowel psychologisch als financieel.

Krachten bundelen

Er wordt vaak gewezen op de competitie tussen de verschillende werkgeversorganisaties, maar voor Bart zijn er veel meer momenten dat ze elkaar versterken. In de echt belangrijke dossiers zitten de organisaties bijna altijd op dezelfde lijn. En zeker in deze uitdagende periode wordt er gezamenlijk gevochten om het ondernemerschap te vrijwaren. “Je leert in deze crisis met voortschrijdend inzicht,” gaat Bart verder. “We hebben ons altijd verzet tegen lockdowns, maar wanneer we verder durven kijken, zijn het niet de lockdowns die voor de grootste rem op onze economie zorgen, maar wel de angst. Daarom zien de landen die het virus het snelst weten in te dijken, ook de angst afnemen en hun economie ook het snelst weer opleven. Landen die te weinig initiatieven nemen, krijgen daarvan snel nadien de rekening gepresenteerd. En net daar zit die moeilijke evenwichtsoefening. Die drang naar vrijheid werk gewoonweg soms averechts. Maar wanneer je niet ingrijpt, dreigen de ziekenhuizen in te storten, zal de angst nog meer toenemen en zal de consument totaal niet meer buiten komen en dus ook niet meer consumeren.”

Het mag duidelijk zijn dat er geen perfecte handleiding voor de aanpak bestond. Dat houdt de organisaties echter niet tegen om te blijven vechten voor het maximaal vrijwaren van het ondernemerschap.

Als een feniks

Bart kijkt optimistischer naar de toekomst dan dat wat sommige media doen uitschijnen. “Ik denk dat de economie wel eens heel snel zou kunnen heropleven eens we hierdoor zijn geraakt. Alleen is nu de vraag wanneer dat zal zijn.” Hij gelooft dat zodra we de kwetsbare groepen gevaccineerd krijgen, er absoluut versoepelingen dienen te komen. Voor de niet kwetsbare groep gaat Corona veelal over een griep. “Je kan uiteraard niet helemaal wegcijferen dat er mogelijks ook nog slachtoffers in deze groep vallen, maar dan gaan we toch een sterke afweging dienen te maken met de economische slachtoffers langs de andere kant. We moeten in het voorjaar absoluut nog naar versoepelingen, want ik heb dagdagelijks ondernemers aan de lijn die dreigen om te vallen.”

Het vaccinatieplan verder accuraat uitrollen is dan ook primordiaal. Indien we dat niet doen, dreigt er een economisch en menselijk bloedbad. “Het is geen keuze tussen gezondheid of economie, maar wel een evenwicht tussen de twee.”

Het zal pas achteraf zijn dat we het geheel zullen kunnen analyseren. We dienen het te zien als een brandoefening, waarin we een aantal dingen leren. En ondanks dat we een té hoge prijs betalen voor deze oefening, hoopt Bart dat we uit de vele fouten heel wat lessen trekken voor het moment dat we met een nog zwaarder killer virus geconfronteerd worden. We moeten leren om veel meer gecontroleerd en gericht te blussen.

Het overwinnen van angst

Ondernemers hoef je niet meer te leren met angst om te gaan. Zij zijn het gewend om risico’s te nemen en om op het einde van de maand zelf voor hun inkomen te zorgen. Het spanningsveld ligt eerder bij de angst die er binnen de maatschappij leeft. Die angst staat niet altijd in verhouding tot het gevaar en de ziektesymptomen.

“Er ligt daar een verantwoordelijkheid voor de politiek, meer dan voor de virologen,” licht Bart toe. Hij vergeleek de virologen al eerder met brandweerlui. Wanneer je je hele leven lang gewaarschuwd wordt voor gigantisch grote branden, dien je klaar te staan om ze ook te blussen en is de communicatie daarrond afgestemd op je missie. Dat kan je virologen niet verwijten. Ze doen waarvoor ze zijn opgeleid.“ De verantwoordelijkheid ligt voor mij binnen de politiek om breder te kijken, ook andere facetten mee te nemen in de analyses en die angst te temperen.” Omdat deze crisis in een overgangsregering ontstond, heeft de gebrekkige manier van communiceren en het daadkrachtig aanwezig zijn van leiderschap zeker niet bijgedragen aan het crisis- en angstmanagement. Voor Bart doet de huidige regering het beter, maar ook nu is het geen evidentie om de juiste beslissingen te nemen. Er zal altijd een groep zijn die zich niet correct behandeld voelt.

We merken vaak zelf in ons dagdagelijks leven dat als je een discussie voert met vrienden, niet iedereen het eens is over hoe deze crisis moet aangepakt worden. Zelfs binnen die kring is het vinden van een consensus niet evident. Je hoeft geen genie te zijn, om dan te weten dat in een land als België de complexiteit van een consensus een dagdagelijkse uitdaging is.

De keerzijde van de medaille

Corona heeft zonder meer ook een positieve invloed gehad. Duurzaamheid heeft opnieuw een vooraanstaande plaats in de agenda gekregen. Bart vervolgt: “heel wat ondernemers zijn door
Corona de natuur gaan opzoeken, waardoor ze opnieuw een aantal dingen ontdekten en naar waarde hebben geschat. Het bewustzijn dat we maar één planeet hebben en dat natuur belangrijk is, werden daardoor versterkt.”

Bart verwijst naar het dossier rond de Groene Delle. “Het standpunt van Unizo hierin werd niet door iedereen in dank afgenomen, maar van de andere kant merkte ik ook dat heel wat ondernemers het signaal gaven dat ze het een verrassend standpunt vonden dat wij de kaart trokken van ecologie en dat we de standpunten van werkgeversorganisaties en natuurverenigingen doorbraken.” Voor Bart is wel duidelijk dat ook de natuurverenigingen naar tegemoetkomingen moeten zoeken: “je kan geen paradijs bouwen op een economisch kerkhof.” Beiden belangen zijn perfect verzoenbaar en dat is de kaart die Bart heel duidelijk wil trekken voor de toekomst van Unizo.

De impact van het thuiswerken op vrouwen

 Volgens Bart komt de rol van vrouwen door de Coronacrisis als zorgende ouder niet meer in gevaar als ervoor. Het is zijn overtuiging dat deze zorgende rol slechts tijdelijk zal zijn. Het vele thuiswerken geeft mannen geen excuus meer om hun bijdragen te leveren in de huishoudelijke taken. “Ik denk dat de nieuwe generatie er nu al heel anders mee omgaat, dan pakweg de oudere generatie. Wanneer ik praat met mensen rond de 20, 30 jaar en hun rol als partner in het huishouden en de opvoeding van de kinderen, dan is dat heel anders dan de tijd waar ikzelf ben opgevoed. Als er vandaag nog een stuk ongelijkheid leeft, denk ik vooral dat het kleeft aan onze generatie en de generatie voor ons.”

Opleidingen rond gendergelijkwaardig ondernemen

Bart gelooft daarom ook niet echt dat opleidingen een verschil kunnen maken. “Vanaf het moment dat je beseft dat mannen en vrouwen gelijke kansen moeten krijgen, hoef je al niet meer naar een opleiding te komen. Het gaat vooral over cultuur en dat ga je niet rechttrekken met opleidingen. En vooral niet teveel regeltjes. Regeltjes mogen enkel dienen om tijdelijk dat extra duwtje in de rug te geven zoals toen een aantal jaren geleden gendergelijkheid in raden van bestuur als regelgeving werden ingevoerd.”

Bart is ervan overtuigd dat het een evolutie is, i.p.v. revolutie. Hij gelooft erin dat het voor de volgende generatie een non-issue zal zijn. Zijn dochters vormen daarin een klankbord voor hem. Zij beschouwen het nu reeds als een evidentie.

“Soms wordt er teveel over gepraat, en ook teveel charters over dit en dat. Het is een cultuur die wel zal wijzigen omdat we naar een verdere vergrijzing gaan met een tekort aan arbeidskrachten. The war for talent gaat enkel maar toenemen. Dus wij gaan heel veel vrouwen nodig hebben en het zal dus zeker zijn weg vinden, zonder dat het nodig is dat we duwen en trekken.”

Zelfs vandaag is het voor Bart een non-issue. Heel veel vrienden ondernemers die hij vandaag ontmoet, vinden het de evidentie zelve. Bart zou er dan ook geen enkel probleem mee hebben om een interne audit te laten uitvoeren door XKwadraat en ik citeer: “met de vingers door de neus. Als ik alleen al kijk naar mijn management team, dan bestaat dat voor de helft uit vrouwen. En die zitten er niet omdat ze vrouw zijn, maar wel omdat ze bijzonder goed zijn. Wij hebben zelf al jaren geleden een werksysteem geïntroduceerd waarbij je werkt wanneer het voor jou het best uitkomt. Er heerst bij Unizo een resultaatscultuur waardoor je de vrijheid om gezin en werk te combineren, ook kan waarmaken.” Hij gelooft ook dat het eerder de onderlinge verhoudingen zijn die er nog steeds voor zorgen dat vrouwen nog vaker de zorgtaken op zich nemen.

Heel wat vriendinnen van Bart uit zijn studententijd hebben bewust gekozen om hun familiale carrière voorrang te geven op hun professionele carrière. Dat moet ook kunnen, want het werkt in twee richtingen. Een vrije keuze is voor hem de belangrijkste factor.

Een kinderdroom

Bart begon met te vertellen dat hij bij Unizo gelukkig is. Buiten het moeilijke jaar dat hij achter de rug heeft, vindt hij het geweldig dat zijn job hem in staat stelt om een aantal dingen te doen waar hij zich heel goed bij voelt. Je kan je dan de vraag stellen of je alle dingen die je heel graag doet ook als job moet nastreven. Alles is een kwestie van evenwicht. “Ik kook zeer graag, maar ik betwijfel of ik morgen een restaurant wil runnen. Zo fiets ik ook heel graag, maar om nu 7 dagen op 7 te gaan fietsen… (lacht). Niet alles moet leuk zijn en geluk is een overroepen begrip. Je kan het vergelijken met een berg op te fietsen. Je vloekt onderweg wel wat af, maar eens je boven bent, is de beloning van de voldoening heel erg groot en ga je ook de weg ernaar toe als geluk beschouwen.”

En toch was er ook die jeugddroom. “Mijn grote droom was modeontwerper worden (lacht). Creativiteit is een passie die ik vandaag nog uitleef in andere dingen. Maar het liefst van al had ik modeacademie willen doen. Het is niet dat dat vandaag nog kriebelt, maar het creatieve is wel gebleven.” Gelukkig krijgt ook dat stukje nog ruimte in zijn huidige job. De manier waarop hij met Unizo zijn verhaal wil schrijven vraagt zeker nog de nodige creativiteit.

En wanneer dat verhaal geschreven is, wacht Channel misschien op nieuw talent. Wij weten alvast waarom Bart tijdens de netwerkevents, waar we hem hopelijk straks weer tegen het lijf kunnen lopen, zijn modieuze look vandaan haalt.