XChange 25 – Juni 2022

Het is tijd om het water te verversen (en de ervaring voor iedereen te verbeteren)

Iedereen heeft wel eens ooit een vissenkom gehad met een eenzame vis. De momenten waarop Michel Vandenbosch de kermis bezocht en al die visjes in plastieken zakje zag voorbij gaan, kan alleen al de aanzet zijn geweest om Gaia in het leven te roepen.

En toch dachten we dat die eenzame vis ‘zich als een vis in het water zou voelen’ en meer nog zich makkelijk kon aanpassen aan het steeds meer vervuilende water, want het duurde soms wel even voor de bokaal proper werd gemaakt.

Stel je nu een aquarium voor vol met ‘oude vissen’ waar het water na een tijdje wat troebeler wordt. Wat gebeurde er als je een nieuwe vis in diezelfde bak gooide? De nieuwe vis moest zich een weg banen door de glazen rand, maar ook met de oudere aanwezige vissen en het funky water van de ‘oude bak’.  De oorspronkelijke vissen leerden ondertussen te overleven. Maar de nieuwe vis was eerder ‘geschokt’ door de ongezonde omgeving.  En dat noemen ze ‘The Old Tank Sydrome’.

Stel je nu de vissenkom voor als de werkplek van vandaag, waar het patriarchaat nog springlevend is.  Nu vrouwen de bedrijfswereld betreden, hebben mannen en vrouwen moeten leren hoe ze op de werkplek – en met elkaar – moeten omgaan.  Het zijn de nieuwe vissen die het meest negatieve effect ondervinden van de ongezonde omgeving, het moeilijker vinden om vooruit te komen, en eerder geneigd zijn om het bedrijf te verlaten.

Elke organisatie heeft zijn eigen speciale balans van ‘vervuild’ water. En deze ongezonde omgeving heeft invloed op ons allemaal, zowel mannen als vrouwen. Hier zijn drie dingen die ALLE mensen kunnen doen om te helpen het water om ons heen te ‘veranderen’ en zo ieders ervaring te verbeteren.

1. Maak het onzichtbare zichtbaar.

De werkplek kan giftig zijn voor mannen en vrouwen van elke identiteit.  Veel vrouwen die de afgelopen vijftig jaar de top van de ladder hebben bereikt, hebben moeten leren zwemmen in het water dat werd bepaald door degenen die hen voorgingen.

Dat heeft niet alleen ervoor gezorgd dat we nu moeten vechten tegen vooringenomenheid van mannen tegen vrouwen, maar ook van vrouwen tegen vrouwen.

Het komt erop neer om op zoek te gaan naar elke situatie die ervoor zorgt dat vooringenomenheid ‘uit het water’ wordt gehaald. Mannen en vrouwen dienen te beseffen dat vrouwelijk leiderschap zorgt voor een vooringenomenheid bij zowel vrouwen als mannen.
Het is pas wanneer we tot dat besef komen, het water voor iedereen leefbaar wordt.

We moeten productief ongemak oproepen om het water om ons heen te kunnen zien. Productief ongemak betekent beginnen met een open geest en hart, leiden met nieuwsgierigheid om actief te zoeken naar perspectieven die onze vooroordelen uitdagen,
en onze snelheid tot empathie opvoeren.  Soms is een beetje ongemakkelijk zijn nodig om verandering teweeg te brengen.

2. Doe nog meer om vrouwen te ondersteunen.

We dienen allemaal betere bondgenoten worden.  Als we het geluk hebben gehad om in het huidige bedrijfssysteem te gedijen, moeten we anderen helpen om gemakkelijker hun weg te vinden. Pas dan zullen we voelen dat we vooruitgang boeken.

We hebben sponsors nodig voor de vrouwen die ‘in het nieuwe water’ terecht komen.
Als bondgenoten dienen we – positioneel, formeel of informeel – obstakels te verwijderen waar zij tegenaan zouden kunnen lopen.  We kunnen meer doen om nieuwe moeders te steunen die terugkeerden van ouderschapsverlof en nog steeds uitstekend hun werk doen, maar soms twijfelden of ze zowel moeder als manager kunnen zijn.  We kunnen meer doen om ruimte te creëren zodat jongere stemmen gehoord worden en niet worden overstemd door de mannen en andere oudere vrouwen om hen heen.  Je kan meer doen door te pleiten voor de promotie waar ze klaar voor zijn, maar waar ze zelf niet in geloven.  Je kan meer doen om voor hen op te komen wanneer ze zelf niet in de kamer zijn waar belangrijke beslissingen rond deze thema’s worden genomen.

3. Verander micro-agressies in micro-affirmaties.

Veel vrouwen en mensen met verschillende etnische en raciale achtergronden knikken met hun hoofd als ik het over microagressie heb.  Dit zijn de ontelbare kleine, en in sommige gevallen, niet eens zo kleine beledigingen en vernederingen waarmee ze op het werk te maken krijgen.

Een vriendin vertelde me onlangs dat ze een evaluatie gesprek had met haar leidinggevenden.  Momenteel is ze zwanger van haar tweede kindje. Ze kreeg als evaluatie te horen dat ze niet meer dezelfde persoon was dan voor haar zwangerschap. Niet dat ze niet dezelfde resultaten behaalde. Die bleven conform, maar het feit dat ze was overgestapt naar een 4 dagenweek om haar ouderschapsverlof op te nemen zodat het bedrijf haar niet voor een lange periode diende te missen, werd niet beschouwd als een positieve attitude. Voor haar was het belangrijk een nieuw evenwicht te vinden tussen haar kind, en haar werkgever. Met de tweede geboorte in het vooruitzicht, vonden de leidinggevenden het niet nodig om haar werkingsjaar te evalueren, maar af te wachten hoe haar ‘engagement’ zou zijn na de komst van het tweede kindje.  Niet onmiddellijk misschien het beste voorbeeld van micro-agressies, maar eerder een voorbeeld van sterke vooringenomenheid en zelfs discriminatie. Feit is wel dat wanneer iemand voor haar zou zijn opgekomen om deze ‘aanval’ te counteren in het feit dat de resultaten van mijn vriendin niet hebben geleden onder de maatregelen die ze nam om een evenwicht te vinden, de leidinggevenden hun vooringenomenheid zouden (h)erkend hebben.

Net zoals er ontelbare manieren zijn om onnadenkend te zijn, zijn er evenveel, zo niet meer, manieren om attent te zijn. En deze microbevestigingen helpen de ervaring van iedereen op het werk te verbeteren.

We kunnen beginnen door de onzichtbare negatieve vooroordelen zichtbaar te maken, betere bondgenoten te zijn en de gedragsmatige nudges te leren die een gezondere werkplek bevorderen.

Net als in een vissenkom, moet het water om ons heen worden veranderd. We veranderen het door de onzichtbare negatieve vooroordelen zichtbaar te maken, door betere bondgenoten en sponsors op het werk te zijn en door de gedragsmatige duwtjes in de rug te leren die een gezondere werkomgeving bevorderen.  Er zijn mensen die vrouwen hebben uitgenodigd om in het huidige systeem te leunen, om te leren overleven in de bestaande bedrijfscultuur.  Ik geloof dat het onze verantwoordelijkheid is om te helpen het systeem te veranderen.  Velen hebben gesproken over het breken van glas.  Nu is het tijd om het water te veranderen.